 |
| Takvim-i Vekayi'nin Tehcir Kanunu'nun yayınlandığı nüshası |
Devlet-i 'Aliyye Birinci Dünya Savaşı'na gireli henüz dokuz ay bile olmamıştı. 1890'lardan itibaren imparatorluğun doğusunda süregelen Ermeni isyanları ise savaşla beraber hız kazanmıştı. Bir çözüm bulunmalıydı. İsyan bölgelerinde mukîm Ermenilerin tehcir edilmesine karar verildi. Derhâl bununla ilgili bir kanun çıkarıldı.
Muvakkat yani geçici olarak hazırlanan kanun dört maddeden ibaretti. Hâlen devam eden tartışmaların arasında, gerçekliği "tartışılmayan" nadir belgelerden birisi olan işbu kanunu dikkatlerinize sunuyorum:
Takvim-i Vekayi'de yayınlanan hâliyle kanun:
Vakt-i Seferde İcraât-ı Hükûmete Karşı Gelenler İçin Cihet-i Askeriyece İttihâz Olunacak Tedâbîr Hakkında Kanun-ı Muvakkat
Madde 1: Vakt-i seferde ordu ve kolordu ve fırka kumandanları ve bunların vekilleri ve müstakil mevki kumandanları ahali tarafından herhangi bir suretle evâmîr-i hükümete ve müdafaa-i memlekete ve muhafaza-i asayişe müteallik icraât ve tertibâta karşı muhalefet ve silâhla tecavüz ve mukavemet görürlerse derakab kuvâ-yı askeriye ile en şiddetli surette te'dibât yapmağa ve tecavüz ve mukavemeti esâsından imha etmeye me'zun ve mecburdurlar.
Madde 2: Ordu ve müstakil kolordu ve fırka kumandanları icâbât-ı askeriyeye mebnî veya casusluk ve hıyanetlerini hissettikleri kur'a ve kasabât ahâlisini münferiden veya müctemian diğer mahallere sevk ve iskân ettirebilirler.
Madde 3: İşbu kanun tarih-i neşrinden muteberdir.
Madde 4: İşbu kanunun mer'iyet-i ahkâmına Başkumandan Vekili ve Harbiye Nâzırı memurdur.
Meclis-i Umumi'nin ictimâında kanuniyeti teklif olunmak üzere işbu lâyiha-i kanuniyenin muvakkaten mevki-i mer'iyete vaz'ını ve kavânîn-i devlete ilâvesini irâde eyledim.
13 Receb 1333 - 14 Mayıs 133 (22 Mayıs 1915)
İmzalar:
Padişah: Mehmed Reşad
Sadrazam: Mehmed Said
Başkumandan Vekili ve Harbiye Nâzırı: Enver
Takvim-i Vekayi'de yayın tarihi: 18 Receb 1333 - 19 Mayıs 1331
(27 Mayıs 1915)
